Bài 56. Chuỗi trong C

Chúng ta sẽ cùng nhau bước sang phần 5 của khóa học lập trình C, bài đầu tiên chúng ta học là cách nhập xuất chuỗi trong C. Trong bài này chúng ta sẽ làm rõ sự khác nhau giữa mảng và chuỗi, cách khởi tạo và khai báo chuỗi. Cách để nhập chuỗi có khoảng trắng và một số lưu ý khi làm việc với chuỗi.

Chuỗi trong C?

Trong ngôn ngữ lập trình C, chuỗi là một tập hợp các ký tự (char) được lưu trữ trên các ô nhớ liên tiếp và luôn luôn có 1 ký tự null là \0 báo hiệu kết thúc chuỗi.

int c[] = "c string";

Ví dụ, khi khai báo và khởi tạo chuỗi theo cách trên, trình biên dịch sẽ tự thêm 1 ký tự null \0 vào cuối.

Như vậy, nếu bạn muốn khai báo chuỗi để lưu n ký tự, bạn cần mảng ký tự có kích thước tối đa ít nhất là n+1.

Cách khởi tạo giá trị cho chuỗi

Bạn có thể khởi tạo giá trị cho chuỗi theo 1 trong các cách dưới đây:

char c[] = "abcd";
char c[50] = "abcd";
char c[] = {'a', 'b', 'c', 'd', '\0'};
char c[5] = {'a', 'b', 'c', 'd', '\0'};

Nhưng không được làm như sau:

char c[5] = "abcde";

Bởi vì chuỗi của bạn có 5 ký tự cộng thêm 1 ký tự \0 là 6, sẽ bị vượt quá kích thước tối đa.

Cách nhập xuất chuỗi trong C

Bạn có thể sử dụng hàm scanf() để nhập chuỗi không có chứa dấu trắng (dấu cách, dấu tab, dấu \n)  và hàm printf() để xuất chuỗi.

#include <stdio.h>
int main()
{
    char name[20];
    printf("Enter name: ");
    scanf("%s", name);
    printf("Your name is %s.", name);
    return 0;
}

Kết quả chạy:

Enter name: Hieu Nguyen Van
Your name is Hieu.

Nếu bạn để ý thì hàm scanf() dùng dấu trắng để nhập nhiều input đồng thời. Do đó bạn chỉ nên dùng hàm `scanf()` khi nhập chuỗi viết liền.

Cách nhập chuỗi có khoảng trắng

Để nhập chuỗi bao gồm cả dấu trắng, bạn nên sử dụng hàm fgets() để nhập. Tương ứng, bạn cũng có thể in ra chuỗi bằng hàm puts().

#include <stdio.h>
int main()
{
    char name[30];
    printf("Enter name: ");
    fgets(name, sizeof(name), stdin);  // read string
    // gets(name); // không nên dùng
    printf("Name: ");
    puts(name);    // display string
    return 0;
}

Kết quả:

Enter name: Hieu Nguyen Van
Name: Hieu Nguyen Van

Lưu ý:

• Bạn hoàn toàn có thể dùng hàm printf() để xuất chuỗi có khoảng trắng. Sự khác biệt là hàm puts() sẽ in thêm 1 dấu \n ở cuối chuỗi.
• Hàm gets() cũng có thể dùng để nhập chuỗi theo cách ở dòng 7 (đã comment lại) trong đoạn code trên. Tuy nhiên hàm này không còn được khuyến khích được sử dụng vì nó không chỉ định kích thước tối đa của chuỗi => Có thể gây ra tràn bộ nhớ làm lỗi chương trình.

Chương trình không cho nhập chuỗi?

Nếu bạn làm việc với chuỗi mà xảy ra hiện tưởng chương trình bỏ qua bước nhập chuỗi của bạn thì đây là vấn đề. Hiện tượng này xảy ra do trước khi nhập chuỗi bạn có nhập vào 1 biến số nào đó; Điều đó khiến bộ nhớ đệm còn lưu lại ký tự \n.

Để khắc phục vấn đề này, bạn cần dùng hàm fflush(stdin) để xóa bộ nhớ đệm khi dùng gets() và dùng getchar() ở giữa các lần sử dụng scanf() kết hợp với fgets() nhé.

// Nếu dùng fgets()
#include <stdio.h>

int main(){
    int age;
    char name[30];
    printf("\nNhap tuoi: "); scanf("%d", &age);
    getchar(); // đọc ký tự '\n'
    printf("\nNhap ten: "); fgets(name, sizeof name, stdin);
    printf("%s - %d", name, age);
}

// Nếu dùng gets()
#include <stdio.h>

int main(){
    int age;
    char name[30];
    printf("\nNhap tuoi: "); scanf("%d", &age);
    fflush(stdin); // đọc ký tự '\n'
    printf("\nNhap ten: "); gets(name);
    printf("%s - %d", name, age);
}

Kết quả chạy:

PS G:\c_cources\day_56> .\NoteFflush.exe
Nhap tuoi: 30
Nhap ten: Nguyen Van Hieu
Nguyen Van Hieu - 30

Bài tập thực hành

Có vô số bài tập thực hành về chuỗi đang chờ bạn giải tại website Luyện Code của Lập Trình Không Khó. Bạn có thể thực hành các bài tập trực tuyến, biết code mình đúng hay sai tại đây.

Tài liệu tham khảo

1. https://www.programiz.com/c-programming/c-strings
2. https://stackoverflow.com/questions/1694036